Onlangs waren er verkiezingen in Zweden. En ondanks dat wij geen Zweden zijn, mochten we toch stemmen voor de regionale- en gemeenteraadsverkiezingen. Het stemmen werkt iets anders dan in Nederland. 

Wanneer mag je stemmen?

Voor de landelijke verkiezingen (riksdag) moet je 18 jaar of ouder zijn en de Zweedse nationaliteit hebben. Voor de gemeente (kommun) en regio (landsting) moet je 18 jaar of ouder zijn, Zweeds of inwoner van de EU, IJsland of Noorwegen, of 3 jaar staan ingeschreven in Zweden. Elke 4 jaar worden op de tweede zondag van september deze drie verkiezingen tegelijk gehouden. Een keer in de 5 jaar is er in het voorjaar nog een verkiezing voor het Europees parlement.

Stembureau

Ruim voor de verkiezingen krijg je een oproepkaart thuisgestuurd. Hierop staat het adres van het stembureau waar je naar toe mag. Je moet de oproepkaart meenemen, en je identiteitsbewijs, of als je de kaart kwijt bent alleen je ID. Wij moesten naar het plaatselijke Gymnasium. Hier waren 6 verschillende stemlokalen ingericht, elk voor een deel van onze wijk.

Stembiljet

Al voor dat je het stemlokaal binnengaat pak je een aantal briefjes zoals je ze hierboven op de foto ziet. Dit zijn de stembiljetten. Geel voor de riksdag, wit voor de kommun en blauw voor de landsting. Als je alleen op een partij wilt stemmen, pak je een briefje waar alleen de partijnaam op staat. Als je ook op een persoon wilt stemmen, pak je een briefje waar een namenlijst op staat. En je kunt natuurlijk ook blanco stemmen. Veel politieke partijen verspreiden deze briefjes al voor de verkiezingen in foldertjes in de brievenbus en delen ze uit op straat. Je kunt dus ook al een ingevuld briefje in je jaszak hebben. Ik heb begrepen dat de partijen er zelf verantwoordelijk voor zijn dat er voldoende briefjes in de stemlokalen liggen. Mocht je op een partij willen stemmen waar geen briefje van is, dan mag je een blanco biljet pakken en er zelf een naam opschrijven. Het pakken van de stembriefjes gebeurt buiten het stemlokaal en is dus niet anoniem. Als je anoniem wilt stemmen, moet je ook een paar andere briefjes pakken zodat het nog niet zichtbaar is op welke partij je gaat stemmen.

Het uitbrengen van je stem

Met de briefjes van je keuze loop je vervolgens het stemlokaal binnen. Bij binnenkomst krijg je een aantal enveloppen, één voor elke verkiezing waar je aan mee mag doen. Je gaat in een stemhokje staan: nu ben je wel anoniem. Je pakt het briefje van de partij waar je op wilt stemmen, kruist eventueel de naam van je keuze aan, stopt het briefje in een envelop en plakt die dicht. De briefjes die je als afleidingsmanoeuvre had meegenomen laat je achter in het stemhokje. Met de dichte enveloppen loop je naar de medewerkers van het stembureau. Nu moet je je legitimeren en geef je de enveloppen af. Er zit een kleine uitsparing in de envelop, waardoor de kleur van het biljet nog te zien is. De witte gaan in de witte stembus, de blauwe in de blauwe en de eventuele gele in de gele. Je stem is uitgebracht!

De uitslag

Misschien komt het doordat de stemdistricten opgedeeld zijn in heel veel kleine stukjes, maar het tellen van de stemmen was verrassend snel gedaan. De stembureaus gingen om 20.00u dicht en voor 24.00u was de eerste voorlopige uitslag van de landelijke verkiezingen van alle 6325 districten bekend. De uitslagen voor de kommun en landsting volgden later die nacht. De  voorkeursstemmen worden later geteld. In eerste instantie worden alleen de stemmen op de grote partijen (partijen die minimaal 1 zetel zullen krijgen) geteld. In de loop van de woensdag na de verkiezingen maken ze een exactere uitslag bekend. Daar zitten ook de stemmen uit het buitenland bij.

Opkomst

Deze keer was de landelijke opkomst 87,2%, een voor Nederlandse begrippen behoorlijk hoog cijfer. Zeker als je bedenkt dat er ook voor de gemeente en provincie werd gestemd. In Nederland ligt het opkomstpercentage voor de laatste twee tegenwoordig rond de 50%. Het heeft dus zeker een voordeel alle verkiezingen tegelijk te doen. Hoewel het ook wel lastiger is voor lokale politici om goed campagne te voeren omdat er in de media toch vooral aandacht is voor de landelijke verkiezingen. En nu raken de media niet uitgepraat over de uitslag van de landelijke verkiezingen, want het wordt nog heel interessant hoe de verdeelde uitslag een nieuwe stabiele regering gaat opleveren…